مزاج شناسی و ویژگی مزاج ها علمی بسیار وسیع و گسترده است که کاربردهای فراوانی برای تشخیص و درمان مشکلات جسمی و روحی دارد. در حقیقت مزاج تمامی جنبه های زندگی ما، تحت تاثیر طبیعت بدنمان قرار دارد، نوع غذایی که می‌خوریم می‌تواند تاثیرات بسیار مهمی بر تمامی اعضای بدن ما از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و معده و کبد و کلیه ها داشته باشد، در بعضی از انواع مزاج، خوردن یک غذای نامناسب می تواند عواقب زیادی داشته باشد.
انواع مزاج
مزاجهای اصلی را می توان در پنج طبقه به شرح ذیل دسته بندی کرد:
- در تعدادی رکن آتش و باد بیشتر ازسایر ارکان است این افراد مزاج گرم و خشک دارند آن ها را صفراوی می گویند.
- در تعدادی رکن آتش و آب بیشتر از سایر ارکان است این افراد مزاج گرم و تر دارند آن ها را دموی می گویند.
- در تعدادی رکن خاک و آب بیشتر است این افراد مزاج سرد و تر دارند، لذا آن ها را بلغمی می گویند.
- در تعدادی رکن خاک و باد بیشتر است این افراد مزاج سرد و خشک دارند که آن ها را سوداوی می گویند.
- در تعدادی نیز این ارکان نسبتاً در حالت تعادل هستند این افراد مزاج معتدل دارند.
تست مزاج شناسی و ویژگی مزاج ها
مزاج شناسی و ویژگی مزاج ها اگر تعداد پاسخ های مثبت شما نسبت به یک مزاج بالاتر از نصف به علاوه یک باشد، مزاج شما همان است؛ برای مثال اگر از ۱۶ سوال پرسیده شده، پاسخ ۱۰ سوال شما مرتبط به مزاج گرم باشد، مزاج شما گرم است.
۱- با حلقه کردن انگشت شست و انگشت وسط یک دست به دور مچ دست دیگرتان، وضعیت قرار گرفتن دو انگشت چگونه است؟
الف: دو سر انگشت روی هم قرار می گیرد.
ب: دو سر انگشت مماس یکدیگر قرار می گیرند.
ج: دو سر انگشت به هم نمی رسند.
اگر گزینه «الف» باشد، شما دارای مزاج سرد و خشک بوده و استخوان بندی تان ریز است. اگر گزینه «ب» باشد، مزاج شما معتدل بوده و استخوان بندی شما متوسط است و اگر پاسخ گزینه «ج» است، مزاج تان گرم و تر بوده و استخوان بندیان درشت است.
۲- اگر بدن تان را حرکت دهید، ساختار عضلات بیشتر است یا چربی؟
الف: لایه های چربی زیاد دیده شده و حالتی از لرزش و بی ثباتی در آن دیده می شود.
ب: حجم عضلات بیشتر بوده و بدن لرزش ندارد و گوشت بدن شل نیست.
اگر پاسخ گزینه «الف»است،مزاج شما گرم وتر بوده واگر پاسخ گزینه «ب» است، مزاج شما گرم وخشک است.
۳- وضعیت موهای بدن اعم از سر و بدن به چه شکلی است؟
الف: پرپشت، کلفت و تیره و صاف
ب: پرپشت، کلفت و تیره و مجعد
ج: پرپشت، کلفت اما لخت و روشن
د: کم پشت، نرم و نازک و شکننده و چرب
اگر پاسخ شما گزینه «الف» باشد، مزاج شما گرم و خشک است. اگر پاسخ شما گزینه «ب» باشد، مزاج شما گرم و تر است. اما اگر گزینه «ج» پاسخ شما باشد، مزاج تان گرم وتر است و اگر جواب گزینه «د» است، مزاج تان سرد و تر است. هرچه مو نازک، شکننده و اصطلاحا شبیه به موی گربه باشد مزاج به سمت سرد و تری گرایش دارد و هرچه مود حالت دار با پایه قوی باشد، مزاج به سمت گرمی گرایش دارد.
۴- پوست تان چه رنگی است؟ این آزمون برای افراد سفیدپوست است.
الف: رنگ سیاه با گرایش به کبودی
ب: رنگ سفید مایل به آبی
ج: رنگ سفید متمایل به سبز
د: رنگ سفید مهتابی که فشار انگشت رنگ سرخ آن کم رنگ می شود.
اگر پاسخ تان «الف» است، یعنی مزاج شما سرد و خشک است. اگر پاسخ تان «ب» است، مزاج تان سرد و تر است. اگر پاسخ شما «ج» است، یعنی مزاج تان معتدل است و اگر پاسخ تان «د» است، یعنی مزاج شما گرم و تر است.
۵- مفاصل شما به چه شکلی است:
الف: برجستگی مفصل ها به خوبی نمایان است.
ب: برجستگی خاصی در مفصل ها دیده نمی شود.
اگر پاسخ شما گزینه «الف» است، مزاجتان گرم وخشک واگر گزینه شما «ب» است،مزاجتان سرد و تر است.
۶- رگ های بدن، به ویژه دست تان دیده می شود؟
الف: بله
ب: خیر
اگر پاسخ «الف» است، مزاج تان گرم و خشک و اگر پاسخ «ب» است، مزاج تان سرد و تر است.
۷- کف دست تان از نظر هندسی چه شکلی است؟
الف:مربع
ب: مستطیلی و کشیده که انگشتان در درازای آن قرار دارند.
ج: مستطیلی شکل که عمود بر انگشتان دست است.
اگر پاسخ تان «الف» است مزاج تان معتدل بوده و حد واسط بین گرم و سرد قرار دارد. اگر گزینه «ب» را انتخاب کرده اید مزاج تان گرم و خشک و اگر گزینه «ج» پاسخ شماست، مزاج تان سرد و خشک است.
۸- اگر کفش شما معمولی باشد؛ منظور اینکه طبی نبوده یا از نظر بلندی پاشنه در خانم ها و یا از نظر ساختاری برای کفش آقایان وضعیت خاصی ندارد، پای تان در کفش چه وضعیتی خواهد داشت؟
الف: پایم را می زند.
ب: کاملا راحت هستم.
اگر پاسخ تان «الف» است، پای سینه دار و پهنی دارید و مزاج تان گرم و خشک است. اگر انتخاب شما گزینه «ب» است، پای تان باریک و استخوانی است و مزاج تان سرد و خشک است.
۹- در جمع معمولا آغازگر بوده و در راس حرکت می کنید و تاثیر می گذارید یا بیشتر آرام هستید و تاثیر می گیرید؟
الف: تاثیرگذار
ب: تاثیرپذیر
اگر پاسخ «الف» است، گرم و خشک مزاج بوده و اگر پاسخ «ب» است، مزاج تان گرم و تر است.
۱۰- اطرافیان شما را کم حرف می دانند یا پرحرف یا گزیده گو؟
الف: پرحرف
ب: کم حرف
ج: گزیده گو
اگر پاسخ «الف» است، مزاج شما گرم و خشک است. اگر پاسخ «ب» است، مزاج تان سرد و تر است و اگر گزینه «ج»، مزاج شما گرم و تر است.
۱۱- روی حرفی که می زنید، می ایستید و به درست و نادرست بودنش کاری ندارید یا اینکه می ایستید و در صورت اشتباه بودن آن را تصحیح می کنید یا دائما تغییر موضع می دهید؟
الف: می ایستم و تغییر نمی دهم حتی اگر نادرست باشد.
ب: می ایستم اما اگر با ارائه دلایل محکم متوجه شوم اشتباه است، از حرفم بر می گردم.
ج: دائما تغییر رای می دهم.
پاسخ «الف» یعنی اینکه مزاج شما گرم و خشک است. پاسخ «ب» یعنی مزاج شما گرم و تر است و اگر گزینه «ج» را انتخاب می کنید مزاج تان سرد و تر است.
۱۲- از گفتن بسیاری از حرف ها شرم می کنید یا اینکه به راحتی هر حرفی را به زبان می آورید؟
الف: هر حرفی باشد، می گویم.
ب: حجب و حیا مانع از بیان بسیاری از حرف ها می شود.
اگر پاسخ شما «الف» است مزاج تان گرم و خشک است و اگر پاسخ «ب» است، مزاج تان سرد و تر است. البته شرایط رشد و تربیت هر فرد نیز روی رفتار او تاثیر دارد.
۱۳- هر روز یا بیشتر روزها عصبانی می شوید؟
الف: بله
ب: خیر
گزینه «الف» نشانه گرم و خشک مزاج و گزینه «ب» نشانه سرد و تر مزاج است.
۱۴- اگر عصبانی می شوید، عصبانیت شما زیاد طول می کشد یا بعد از مدتی فروکش می کند و پشیمان می شوید؟
الف: فروکش نکرده و طولانی است.
ب: فروکش کرده و پشیمان می شوم.
گزینه «الف» نشانه گرم و خشک مزاج و گزینه «ب» نشانه گرم و تر مزاج است.
۱۵- به خوردن گرمی ها بیشتر گرایش دارید یا خوردن سردی ها؟ برای مثال خوردن چند عدد خیار را ترجیح می دهید یا چند عدد شیرینی؟
الف: به خورد گرمی ها مثل شیرینی
ب: به خوردن سردی ها مثل خیار
اگر انتخاب تان گزینه «الف» است،مزاجتان سردو تر واگر انتخاب شما گزینه «ب» است،مزاجتان گرم و خشک است.
۱۶- اگر تذکرات دیگران نباشد، اشتهای شما چطور است؟
الف: زیاد
ب: کم
ج: معمولی
اگر انتخاب تان گزینه «الف» است، مزاج تان سرد و تر، اگر انتخاب تان گزینه «ب» است، مزاج تان گرم و خشک و اگر گزینه «ج» را انتخاب کرده اید، مزاج تان معتدل است؛ یعنی بین مزاج گرم و تر است.
بعضی از ویژگیهای مزاج اصلی در زیر ارائه میشود. امیدوارم مورد استفاده باشد.
مزاج (طبع) گرم و خشک (صفراوی مزاج)
این افراد گرمایی بوده و معمولا فعالیت بدنی زیادی دارند. به مدیریت علاقه‌مند بوده و اغلب آنها را در پست‌های کلیدی می بینید. مدیران خوب و کارآمدی هستند اما زود عصبانیمی شوند والبته از عصبانیت شان زودپشیمان میشوند. معمولا طعم دهانشان درساعت های ابتدایی صبح تلخ است. درخرداد باید تدابیری بیندیشند تا دچارمشکل مزاجی نشوند. باید از خوراکی های سرد استفاده کنند.
- سازگاری باغذاها :
سازگار با غذاهای سرد و ترچون آلو، زردآلو، هندوانه ،اسفناج ،کدو ،خیار ،انار ،شفتالو ،کاهو ،دوغ ،ماست و خوردن دم‌کرده گل بنفشه + لیمو عمانی.
- علایم بیماری دراثر غلبه صفرا:
یرقان، زردی دندان،تب،ریختن مو،کورک در سر، دردگوش وشقیقه،درد دهان، خشکی دهان وبینی تشنگی وسوزش معده ،صدای گوش ،خشکی مفاصل، درد سیاتیک، بثورات، حصبه، ، لذت از نسیم سرد، عدم اعتدال، بیقراری، استفراغ صفراوی، بی میلی به خوراک، خواب دیدن گرما، آتش وخورشید.
- پیشگیری از بروز غلبه خلط :
نخوردن غذاهای باطبع گرم وخشک مخصوصا درفصول گرم، قرار نگرفتن درمعرض تابش خورشید و یا در نقاط گرم مانند حمام گرم ، پیشگیری ازوقوع ناملایمات و پیش آمدهای نامناسب مانندترس واضطراب.
مزاج (طبع) گرم و تر (دموی مزاج)
صورت این افراد معمولا برافروخته بوده و فشار خونشان بالاست. خوش اخلاق هستند. اگر کاری به آنها سپرده شود به خوبی آن را انجام می دهند اما نیاز به یادآوری مکرر دارند در غیر این صورت آن را به اتمام نمی‌رسانند. بنابراین به دلیل همین کارهای نیمه تمامشان اصولا درگیری فکری زیادی دارند. اشتهای آنها خوب است و زیاد می خوابند.مستعد بروز جوش های پوستی هستند. پس باید مواظب خوراک شان باشند.
- سازگاری باغذاها :
سازگار با غذاهای سرد و اندکی مایل به خشکی چون غوره، شاه توت، سنجد، تمر، گشنیز، نارنج، لیمو، پرتقال، نارنگی، گلابی،برنج.
- بیماری دراثر غلبه دم:
سرخی رنگ بدن و زبان، قرمزی چشم ، سنگینی سر، خالی شدن زیرپا، سستی وکاهلی اعضا، گرگرفتگی، حواس پرتی، خمیازه، دهان دره، بروز برخی جوشهادربدن، وگاهی خونریزی لثه ها وبینی کندی ذهن، دردگلو وپیشانی، آبریزش، درداستخوان، گزگزپوست، رودل، هپاتیت، سردرد جلوی پیشانی، ورم طحال و خواب رؤیا های سرخ وخونین.
- پیشگیری از بروز غلبه خلط :
ترک درخوردن غذای طبع گرم و پیشگیری از بروز یبوست باخوردن سبزیجات تازه، وخوردن غذاهای سازگار باطبع فرد.
مزاج (طبع) سرد و تر (بلغمی مزاج)
این افراد خوش اخلاق بوده، اضافه وزن داشته و چربی بدن آنها زیاد است. انرژی انجام کاری ندارند. رطوبت زیاد بدن آنها را به دو صورت آب دور لب ها، ریختن آب روی بالش و تعرق زیاد می‌بینید.اشتهای آنها خوب است اما با وجودی که زیاد غذا نمی‌خورند، چاق می شوند. سوخت و ساز بدنشان پایین است. اشتهای زیاد و پایین بودن میزان متابولیسم بدن از دلایل اضافه وزن آنهاست.
- سازگاری باغذاها :
سازگار با غذاهای گرم و لطیف چون نخودآب، آبگوشت، گوشت مرغ وکبوتر، پنیر، گردو، نارگیل، شنبلیله، سیر، دارچین، آویشن، رازیانه و بالنگو.
- علایم بیماری دراثر غلبه بلغم:
سپیدی،نرمی وسستی پوست،سنگینی حواس، ریزش لعاب دهان و آب بینی رقیق غیرسوزان، آروغ ترش و ضعف معده(با خوردن ترشیجات)، ضعف جسم و مفاصل، بی‌میلی به غذای صبح، سکته، اختلال تولید رنگدانه، دردعقب سر، خواب زیاد(سطحی) خواب دیدن آب باران وبرف.
- پیشگیری از بروز غلبه خلط :
نخوردن غذاهای سرد و تر درفصول سردسال مانند (ماست، خیار، هندوانه، کاهو، آلو، اسفناج، نارنج، پرتقال، برنج وگوشت گاو وگوساله و بز و ماهی ، مرغ وتخم مرغ شهری) خوردن دم کرده استوخدوس یا چای زنجبیلی.
مزاج (طبع) سرد و خشک (سوداوی مزاج)
این افراد انرژی پایینی داشته و انعطاف پذیری کمی دارند. فعال نبوده و توان انجام کارشان پایین است و به همین دلیل بارشان را روی دوش دیگران می اندازند.به دلیل نامناسب بودن جریان خون در بدن دچار کم خونی یا تیرگی پوست می شوند. برای رفع این مشکل می توانند از ماساژ کمک بگیرند.
- سازگاری باغذاها :
سازگار با غذاهای تر و اندکی گرمی چون نخودآب، گوشت بره، گوشت مرغ وتخم مرغ اهلی، گندم، لوبیا، بادام شیرین، کشمش، انجیر، خربزه، کنگر، آلوشیرین، چغندر، شیر گوسفند، فندق، شلغم، ترب، آب نارگیل.
- علایم بیماری دراثر غلبه سودا:
لاغری وتیرگی رنگ وتمایل آن به سیاهی، غلظت خون،سبکی سر، سوزش معده، اشتهای کاذب، ریزش مو، سرفه خشک، جذام، آبریزش، تکرر وسوزش ادرار و تیرگی آن، فلج، خواب کم، وسواس، فزونی فکروخیال و بدبینی، سرطان، سکته خواب و رؤیاها توام با وحشت و تاریکی.
- پیشگیری از بروز غلبه خلط :
پیشگیری ازبروز پیش آمدهای نامناسب که تحریک وهیجان رابدنبال دارد، خوردن انجیروکشمش ودم کرده سنبل طیب+ گل گاوزبان + لیموعمانی
مزاج مواد غذایی
- مزاج گوشت ها
شتر: گرم و خشک
گاو: سرد و خشک
گوساله: سرد و تر
گوسفند: گرم و تر
بز: سرد و خشک
مرغ محلی: گرم و تر
خروس: گرم و خشک
جوجه مرغ: گرم وتر
ماهی: سرد و تر
میگو: گرم و تر
اردک: گرم و خشک
غاز: گرم و تر
بوقلمون: گرم و تر
کبک: گرم و تر
بلدرچین: گرم و خشک
قرقاول: گرم وتر
سار: گرم و تر
گنجشک: گرم و خشک
کبوتر: گرم و خشک
آهو: گرم و خشک
سیرابی: سرد و خشک
قلوه: سرد و خشک
- مزاج ادویه جات
آویشن: گرم و خشک
اکلیل کوهی: گرم و خشک
بادیان رومی(رازیانه): گرم و خشک
برگ بو: گرم و خشک
پونه کوهی: گرم و خشک
جوز هندی: گرم و خشک
خردل: گرم و خیلی خشک
دارچین: گرم و خشک
فلفل قرمز: خیلی گرم و خشک
زردچوبه: گرم و خشک
زعفران: گرم و خشک
زنجبیل: خیلی گرم و خشک
زنیان: گرم و خشک
زیره سبز: خیلی گرم و خشک
زیره سیاه: خیلی گرم و خشک
فلفل سیاه: خیلی گرم وخشک
سماق: سرد و خشک
هل: گرم و خیلی خشک
میخک: خیلی گرم و خشک
گلپر: گرم و خشک
سیاهدانه: گرم و خشک
انیسون: گرم و خشک
گلرنگ: گرم وخشک
- مزاج میوه جات
سیب: گرم و تر
انار: سرد و تر
به: معتدل
گیلاس: سرد و تر
آلبالو: سرد و خشک
آلو: سرد و تر
زردآلو: سرد و تر
گوجه سبز: سرد و خشک
آلو سیاه: سرد و تر
آلو قطره طلا: سرد و خشک
ازگیل: سرد و خشک
انجیر: گرم و تر
زیتون: گرم و خشک
زالزالک: سرد و خشک
انگور: گرم و تر
گلابی: گرم و تر
شفتالو: سرد و تر
موز: گرم و خشک
آناناس: گرم و تر
انبه: گرم و خشک
شلیل: سرد و تر
هلو: سرد و تر
خرما: گرم و خشک
رطب: گرم و تر
نارگیل:گرم وخشک
- مزاج صیفی جات
خربزه: گرم و خشک
هندوانه: سرد و تر
طالبی: گرم و تر
گرمک: سرد و تر
دستنبو: گرم و تر
خیار: سرد و تر
کدوحلوایی: گرم و تر
گوجه فرنگی: سرد و تر
فلفل دلمه ای: گرم و خشک
فلفل سبز: گرم و خشک
کدو خورشتی: سرد و تر
بادنجان: سرد و خشک
- مزاج بذرهای ملین
قدومه شیرازی: گرم و تر
تخم مرو: سرد و تر
خاکشیر در آب گرم: گرم و تر
خاکشیر در آب سرد: سرد
بارهنگ: معتدل به گرم
سرشیر: سرد و تر
اسفرزه: سرد و تر
فرنجمشک: گرم و خشک
تخم شربتی: گرم و تر
بالنگو: گرم و تر
تخم ریحان: گرم و تر
- مزاج سبزیجات
تره: خیلی گرم و کمی خشک
کلم برگ: سرد
گل کلم: سرد
ریحان: کمی گرم و خشک
جعفری: خیلی گرم و خشک
شنبلیله: گرم و خشک
گشنیز: سرد و خشک
ریواس: سرد و کمی خشک
مارچوبه: گرم و تر
قارچ: سرد و تر
لوبیاسبز: سرد و تر
خرفه: خیلی سرد
تربچه: گرم و خشک
پیازچه: گرم و خشک
نعناع: نسبتا گرم و خشک
ترخون: خیلی گرم و خشک
مرزه: نسبتا گرم و خشک
پونه: گرم و خشک
شاهی: گرم و نسبتا خشک
شوید: گرم و خشک
اسفناج: کمی سرد و تر
کرفس: گرم وخشک
- مزاج ریشه ها
شلغم: سرد و تر
ترب سیاه: گرم و خشک
پیاز: معتدل به گرم
سیر: گرم و خشک
سیب زمینی: سرد و تر
سیب زمینی ترشی: کمی گرم و تر
هویج فرنگی: گرم و تر
زردک: گرم و تر
کلم قمری: معتدل
موسیر: گرم و خشک
چغندر: گرم وتر
- مزاج مغزهای گیاهی
بادام هندی: گرم و خشک
گردو: گرم و خشک
بادام درختی: کمی گرم و تر
پسته: گرم و خشک
بادام زمینی: گرم و تر
بادام کوهی: گرم و خشک
کنجد: گرم و تر
شاهدانه: گرم و خشک
تخمه آفتابگردان: گرم و تر
تخمه کدو: سرد و تر
تخمه هندوانه: سرد و تر
تخمه خربزه: گرم و تر
چلغوز: خیلی گرم وخیلی خشک
- مزاج حبوبات وغلات
نخود: گرم و خشک
لوبیاسفید: معتدل
لوبیاچیتی: معتدل
لوبیاقرمز: معتدل
لوبیاچشم بلبلی: معتدل
عدس: سرد و خشک
دال عدس: معتدل
گندم: گرم و تر
جو: سرد و تر
جودوسر: معتدل
ماش: گرم
لپه: گرم و خشک
برنج ایرانی: معتدل
- مزاج لبنیات
ماست: سرد و تر
شیر: کمی سرد و تر
کره: سرد و تر
دوغ: خیلی سرد و تر
سرشیر:.سرد و تر
خامه: سرد و تر
پنیر: سرد و خشک
کشک: سرد و خشک
قره قروت: سرد وخشک
مزاج و سال‌های عمر
ارتباط تنگاتنگی مابین سال‌های عمر انسان و مزاج او وجود دارد.
- کودکی، مزاج کودک گرم و تر است (خون).
- جوانی، جوانان مزاجی گرم و خشک دارند (صفرا).
- میانسالی، مزاج در میانسالها سرد و خشک است (سودا).
- پیری، در پیری مزاج شخص به طرف سردی و تری می‌گراید (بلغم).
مزاج و فصول سال
- بهار،گرم و تر است.در این فصل غلبه مزاج خونی زیاد روی می‌دهد.تغییرات کیفی خون دراین فصل ظهوری کامل دارد.
- تابستان، گرم و خشک است و هم مزاج صفراء است. از علایم این مزاج، تشنگی است.
- پاییز، سرد و خشک است و به مزاج سوداء نزدیک است. خشکی پوست از علایم این فصل است.
- زمستان،سردوتر بوده و غلبه بلغم در این فصل زیاد بروز می‌کند.کندی هضم و بیماری سرماخوردگی بیشتر دراین فصل دیده میشود.
بدون دیدگاه